Tekenbeet GGD gezondheidsinformatie.
Een teek ziet eruit als een spinnetje en zit vooral in bossen en struiken. Door een tekenbeet kun je de ziekte van Lyme krijgen. Deze ziekte kan ernstige gevolgen hebben als je er niets tegen doet. Wanneer je de teek binnen 24 uur uit de huid haalt, is de kans op besmetting minimaal. Hoe weet je of je besmet bent? Meestal krijg je een rode ring op de huid, rondom de plaats van de beet of je voelt je grieperig. Ga dan naar de huisarts.
Wat is het?Door de beet van een teek kun je de ziekte van Lyme krijgen. Als dit spinachtige diertje namelijk besmet is, kan hij de ziekte overbrengen op mensen en dieren. Deze infectieziekte kent drie opeenvolgende stadia met steeds ernstigere klachten. Het is dus belangrijk om een teek snel op te sporen en goed te verwijderen. Want als je dit binnen 24 uur op de juiste wijze doet, loop je vrijwel geen risico.
Ziekteverschijnselen

  • Bij het eerste stadium (tussen de drie dagen en drie weken na de beet) horen enkele vrij algemene klachten. Meestal komt rond de plaats van de beet een rode, ringvormige uitslag, die zich geleidelijk uitbreidt. Je kunt je grieperig voelen en allerlei klachten krijgen: hoofdpijn, spierpijn, keelpijn, koorts en vermoeidheid.
  • In het tweede stadium (enkele weken of maanden na de beet) kunnen er (zeer) ernstige klachten ontstaan: uitstralende pijn in je arm of been, een scheefstaand gezicht, dubbel zien, neiging tot flauwvallen en hartritmestoornissen. Ook pijn aan botten, spieren en gewrichten kan in dit stadium voorkomen.
  • In het derde stadium (maanden tot zelfs jaren na de infectie) krijgt de patiënt soms last van ernstige pijn en zwelling van gewrichten (vooral in de knie), ernstige loop- of oriëntatiestoornissen of ernstige ontstekingen van de huid aan de voeten en handen.
    De ziekte is in elk stadium vrijwel altijd goed te genezen met antibiotica. Het lastige is echter dat je soms de eerste verschijnselen niet goed waarneemt. Dan zal een arts bij de klachten die horen bij stadium twee of drie niet direct denken aan een tekenbeet. Daarom is het belangrijk alert te zijn op tekenbeten.

    Hoe vaak komt het voor?

    De ziekte van Lyme komt in Nederland vaak voor. In ons land is gemiddeld 14% van de teken besmet met Lyme, maar dit verschilt per gebied. De kans op de ziekte van Lyme na een tekenbeet is echter veel geringer (minder dan 1%). Zowel kinderen als volwassen kunnen de Lyme-ziekte krijgen.
    In bossen en natuurgebieden loop je risico op een tekenbeet. Vooral in de zomermaanden: je bent dan ‘onbedekt’ en er zijn meer teken.
    Teken zitten vooral:

  • in dicht begroeide gedeelten van het bos
  • op toppen van grassprieten (op een tot anderhalve meter hoogte)
  • in laag struikgewas (bijvoorbeeld in een bosbessenstruik), vooral aan de bosrand of langs veldwegen.


    Wat doe je eraan?

    Je kunt maatregelen nemen om de kans op tekenbeten te verminderen:

  • Blijf op de paden in natuurgebieden.
  • Vermijd contact met struikgewas en hoog gras.
  • Draag kleding met lange mouwen, een lange broek en dichte schoenen. Stop de pijpen van de broek in de sokken.
  • Gebruik muggenolie of een muggenstick (met circa 30% DEET) op de onbedekte huid.
  • Zet kleine kinderen een petje of hoedje op.
    Hoewel je door de bovenstaande maatregelen niet veel risico meer loopt, is het goed om ’s avonds de huid op teken te controleren. Kijk vooral naar warme plekken, zoals de oksel, lies, bilnaad, knieholten en bij kinderen ook het hoofd, in de hals en achter de oren.
    Hoe verwijder je een teek?Bijt een teek zich vast, probeer deze dan zo snel mogelijk goed te verwijderen. De parasiet heeft namelijk tijd nodig om zich vol bloed te zuigen. Hoe meer tijd de teek heeft, hoe meer kans op besmetting.
    Het verwijderen is een secuur werkje:

  • Pak de teek tussen duim en wijsvinger (of met een pincet) zo dicht mogelijk bij je huid.
  • Trek hem voorzichtig recht omhoog naar buiten (met een licht draaiende beweging).
  • Ontsmet daarna het wondje met alcohol (70%).
    Het is slim om de datum van de beet even te noteren voor als je later toch klachten krijgt. Controleer de eerste drie weken de huid rondom de beet. Als er een rode ring ontstaat of als je griepachtige verschijnselen krijgt, moet je de huisarts raadplegen.
    Een speciale tekentang, een soort pincet, is te koop bij de drogist en de apotheek .
    Veelgestelde vragen

  • Kun je een teek met het blote oog zien?Ja, want deze parasiet is 1 tot 3 millimeter groot.
  • Kun je je inenten tegen teken?Nee, er bestaat geen vaccin tegen.
  • Kun je de ziekte van Lyme meerdere keren krijgen?Ja, elke keer als een teek je bijt kun je de ziekte krijgen.
  • Wat gebeurt er precies als je gebeten wordt door een teek?Als de teek op je huid zit, bijt hij zich vast aan je huid en zuigt bloed op. Als deze teek besmet is, kan de bacterie door de beet van de teek in het lichaam terechtkomen. Vervolgens kunt u ziek worden.
  • Kan een teek alleen van boven komen? (‘hij laat zich op iemand vallen’)Nee, een teek kan ook bijvoorbeeld langs een been omhoog kruipen en zich daar vastbijten.
  • Mag je een teek verdoven met alcohol of een sigaret voordat je deze verwijdert?Nee! Gebruik geen alcohol als de teek er nog in zit. Want dan braakt de teek alsnog haar maaginhoud met de bacteriën uit en is de kans op besmetting nog groter.
  • Wie lopen er risico op teken?Mensen en dieren die regelmatig van de paden in natuurgebieden en bos afwijken lopen meer risico. Bijvoorbeeld bosarbeiders, jagers en loslopende honden.


    Bronvermelding

    Informatie Standaarden Infectieziekten, GGD Nederland, sept. 2000.
    Infectieziekteprotocol van de Landelijke Coördinatiestructuur Infectieziektebestrijding (www.lci.lcr.nl).
    Deze pagina wordt u aangeboden door een samenwerkingsverband van ruim 20 GGD-en in Nederland. Commentaar op de inhoud kunt u richten aan de Redactie.

    Landelijke adressen

  • Postbus 51 heeft een gratis telefonische infolijn: 0800 8051, bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 9.00 uur tot 21.00 uur.
    Internet: www.postbus51.nl en zoek op tekenbeet.
  • De Stichting Samenwerkende Artsen en Adviesorganen in de Gezondheidszorg bieden op hun site een brochure over de ziekte van Lyme.
    Kijk op www.saag.nl, waar u ook een tekenverwijderset kunt bestellen.
    De Stichting is telefonisch bereikbaar op nummer 0299 – 660068 en via e-mail info@saag.nl
  • www.knjv.nl is een site van de jagersvereniging.
    Zij verstrekt informatie over ziekten die teken kunnen overbrengen op mensen, waaronder de ziekte van Lyme.
  • De Nederlandse Vereniging voor Lymepatiënten is te vinden op www.lymepatver.demon.nl.
    Het adres van de vereniging is: Secretariaat Patiëntenvereniging, Briandstraat 50, 6372 BE Landgraaf. Het inlichtingennummer voor vragen over de Lyme-ziekte is 0900 – 21 000 22 (75 cpm)

    •     Teken GGD gezondheidsinformatie
        Wild op het terrein
        Evenementen in de omgeving
        Tekenbeet formulier